เฟอเรท เจ้าขนฟูแสนซน

เฟอเรท เจ้าขนฟูแสนซน คนเลี้ยงไทยเพาะพันธุ์ได้เอง (เทคโนโลยีชาวบ้าน)

          ประโยชน์ของการใช้อินเตอร์เน็ต นอกจากการค้นคว้าหาความรู้และข่าวสารต่างๆ แล้ว ยังนำมาสู่การพบปะกันระหว่างคนที่สนใจในสิ่งเดียวกัน อย่างเช่น ในเว็บไซต์ www. thailandferret.co.cc การรวมตัวในโลกออนไลน์ของกลุ่มคนรักสัตว์แสนซน ที่ชื่อ "เฟอเรท" (Ferret)

          เฟอเรท อาจเป็นสัตว์เลี้ยงที่คนทั่วไปไม่คุ้นเคยนัก แต่สำหรับคนรักสัตว์กลุ่มนี้ เฟอเรท คือสัตว์เลี้ยงแสนซนที่ซ่อนความน่ารักไว้ในตัว มีเสน่ห์ทั้งในรูปร่างที่เต็มไปด้วยขนฟูฟ่อง ลำตัวยาว หน้าตาจิ้มลิ้ม มีสีหลากหลาย อาทิ ซิลเวอร์ ไลท์ซิลเวอร์ แพนด้า ชินเนมอล แฟนซี อัลบิโน ฯลฯ แถมยังมีท่าทางขี้สงสัยใคร่รู้ตลอดเวลา สนใจสิ่งรอบข้างอยู่เสมอ แต่สามารถจับเล่นและกอดอุ้มได้

          "จุดเด่นของเฟอเรทคือ ลักษณะนิสัยและรูปร่างหน้าตาที่ค่อนข้างน่ารัก คล้ายแมว ถ้าฝึกมันก็จะเชื่อง จะสั่งให้มันเล่นหรือนอนหมอบก็พอจะทำได้ในระดับหนึ่ง แต่คงไม่ฉลาดเหมือนหมาหรือแมว สามารถฝึกให้คุ้นเคยได้โดยใช้อาหารล่อ แต่คนเลี้ยงต้องใช้ความอดทนสูง เพราะมันจะติดเล่น เหมือนเด็กเล็กๆ ซนๆ เล่นกับมัน ฝึกกับมันสักพักมันก็จะเริ่มเบื่อ ไม่สนใจ จะไปเล่นอย่างอื่น ใครเลี้ยงก็ต้องอดทนกับมันหน่อย บางตัวห่วงเล่นจนไม่ยอมนอน ง่วงตาปรือแล้วยังจะห่วงเล่น"

          คุณดามพ์ แสงหิรัญ หนึ่งในผู้ก่อตั้งเว็บไซต์อธิบายถึงความแสนซนขี้เล่นของเฟอเรทอันเป็นสิ่ง ดึงดูดให้เขาตัดสินใจเลี้ยงไว้ในบ้าน และเป็นเหตุผลที่ไม่ต่างจากสมาชิกผู้เลี้ยงคนอื่นๆ ซึ่งมีทั้งวัยรุ่นที่กำลังศึกษา และคนวัยทำงานที่อยู่ในหลายจังหวัด เช่น กรุงเทพฯ เชียงใหม่ สมุทรปราการ ปทุมธานี ชลบุรี ระยอง รวมถึงคนไทยที่อยู่ในต่างประเทศก็เลี้ยงเฟอเรทเช่นกัน

          แต่หากย้อนกลับถึงความเป็นมา เฟอเรท นับเป็นสัตว์ต่างถิ่นที่มีแหล่งกำเนิดทั้งในทวีปเอเชียและทวีปยุโรป ในอดีตเมืองไทยพบเห็นได้เพียงตามสวนสัตว์ แต่ระยะหลังราว 6-7 ปี ที่ผ่านมา มีการนำเข้าจากต่างประเทศที่มีการพัฒนาสายพันธุ์เป็นสัตว์เลี้ยงในบ้านแล้ว อาทิ สหรัฐอเมริกา อังกฤษ ญี่ปุ่น มาจำหน่ายยังตลาดสัตว์เลี้ยงในราคาหลายพันบาท แต่ในช่วงนั้น เฟอเรทไม่ได้รับความสนใจจากกลุ่มผู้นิยมเลี้ยงสัตว์ต่างถิ่นเท่าที่ควร เนื่องจากเฟอเรทเป็นสัตว์ในตระกูล Pole Cat หรือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่มีกลิ่นเฉพาะเช่นเดียวกับ มิงค์ ชะมด นาก ซึ่งเป็นสัตว์ที่มีต่อมกลิ่นสำหรับการสื่อสาร ป้องกันตัว หรือแสดงอาณาเขต กลิ่นสาบของเฟอเรทจึงเป็นเรื่องขัดใจของหลายๆ คน ที่ถึงแม้จะสนใจรูปร่างหน้าตาของมันแค่ไหนก็ตาม

          "เฟอเรท มีข้อเสียเรื่องกลิ่น แต่เป็นกลิ่นตัว กลิ่นเฉพาะของมันที่จะปล่อยในช่วงตกใจ ตื่นเต้น หรือผสมพันธุ์ เรื่องกลิ่นนี้ผู้เลี้ยงต้องยอมรับ แต่ในเวลาปกติก็ไม่ส่งกลิ่นมาก ถ้าหมั่นเช็ดตัวก็จะช่วยบรรเทากลิ่นไปได้ ใช้น้ำยาช่วยลดกลิ่นสำหรับเฟอเรทก็ได้หรือจะใช้ผ้าเช็ดตัวสำหรับแมวหรือ สุนัข การทำหมันก็เป็นการลดกลิ่นได้อีกวิธีหนึ่ง จึงอาจมีส่วนทำให้เฟอเรทไม่เป็นที่นิยมและไม่ค่อยมีการแพร่พันธุ์ แต่มีข้อดีคือ มันสามารถปรับตัวได้ดีในสภาพอากาศบ้านเรา" คุณดามพ์ เสริม

          แต่สำหรับสมาชิกคนรักเฟอเรทกลุ่มนี้ เรื่องกลิ่นดูเป็นเรื่องจิ๊บๆ เพราะเข้าใจและยอมรับในธรรมชาติของสัตว์ อีกทั้งพวกเขายังพยายามศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเพื่อการเลี้ยงดูอย่างถูกต้อง จนนำมาสู่การเผยแพร่และแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างกันในเว็บไซต์ดังกล่าว ซึ่งเปิดเผยวิธีการลดกลิ่นสาบของเฟอเรทไว้ว่า ควรอาบน้ำไม่เกินเดือนละ 1-2 ครั้ง โดยเลือกใช้แชมพูสำหรับสัตว์เล็กหรือสำหรับเฟอเรทโดยเฉพาะ เพราะถ้าหากผิวแห้ง เฟอเรทก็จะสร้างน้ำมันมาเคลือบผิว ซึ่งทำให้เฟอเรทมีกลิ่นหม็นมากยิ่งขึ้น หรือใช้เพียงผ้าเช็ดอนามัยสำหรับสัตว์เลี้ยงก็พอ โดยหมั่นเช็ดตามตัว บริเวณท้อง โคนหาง จะช่วยลดกลิ่นได้ รวมถึงการใส่ผ้าในกรงที่ช่วยซับกลิ่นในกรงทุกวัน ใช้แป้งสำหรับสัตว์เลี้ยงขนาดเล็กโรยตัว ที่สำคัญคือ การรักษาความสะอาดในกรงและการเลือกที่ตั้งกรงเลี้ยงเฟอเรทในบริเวณที่อากาศ ถ่ายเทได้สะดวก

          ส่วนการเลี้ยงเฟอเรทขั้นเบื้องต้น ควรเตรียมกรงที่มีความแข็งแรง ไม่เป็นสนิมง่าย และมีพื้นที่มากพอให้มันได้ปีนป่ายเล่น มีภาชนะสำหรับอาหารและน้ำดื่มที่สะอาด แนะนำให้ใช้ถ้วยกระเบื้องหรือชามดินเผาที่ค่อนข้างหนัก (เฟอเรท ชอบดื่มน้ำจากในชามมากกว่าดื่มน้ำจากตัวดูดน้ำที่ติดข้างกรง) หมั่นเปลี่ยนน้ำและอาหารทุกวัน ส่วนห้องน้ำสำหรับเฟอเรทนั้นผู้เลี้ยงสามารถใช้กระบะทรายที่ใช้เป็นห้องน้ำ สำหรับแมวหรือกระต่ายวางไว้ในกรงก็ได้ เพื่อฝึกให้เฟอเรทขับถ่ายเป็นที่

          ที่นอนสำหรับเฟอเรท ผู้เลี้ยงนิยมใช้เบาะนอนของสุนัขหรือแมว อาจใช้เปลของเฟอเรทหรือใช้ผ้าปูในกรงก็ได้ แต่ต้องหมั่นซักทำความสะอาดและตากแดดอยู่เสมอเพื่อบรรเทากลิ่น อย่าลืมวางลูกปิงปอง ลูกกอล์ฟ หรือ ท่อน้ำชนิดแข็ง หรือของเล่นสำหรับสุนัขและแมวที่ทนต่อการกัดแทะไว้ในกรงเพื่อเป็นของเล่นให้ เจ้าแสนซนด้วย ซึ่งภาพถ่ายจากบรรดาสมาชิกที่นำภาพมาอวดโฉมกันนั้นเห็นชัดถึงความน่ารักของ เฟอเรทได้อย่างดี ส่วนใหญ่เฟอเรทจะสวมบทบาทเจ้าขนฟูที่ซุกซนอยู่ในบ้าน บางรายเลี้ยงจนคุ้นเคย สามารถฝึกเข้ากับสายจูงแล้วพาไปเที่ยวเตร่ข้างนอกกลายเป็นสัตว์เลี้ยงพกพาไป อีกแบบ แต่ต้องระมัดระวังอันตรายจากสัตว์ชนิดอื่นพอสมควร

          สมาชิกบางคนเลี้ยงเฟอเรทมานานหลายปีจนสามารถเพาะขยายพันธุ์ได้เอง อย่างเช่น คุณวิรุตม์ โสติผล หรือ คุณกานต์ หนุ่มเชียงใหม่ที่ใฝ่ฝันอยากเลี้ยงเฟอเรทมาตั้งแต่เด็ก แต่ก็รอจนโตพอที่จะรับผิดชอบชีวิตสัตว์เลี้ยงได้ จึงสามารถเลี้ยงเฟอเรทจนถึงปัจจุบัน โดยศึกษาข้อมูลจากชุมชนออนไลน์และเว็บไซต์ต่างประเทศ ซึ่งมีผู้เลี้ยงเฟอเรทอยู่หลายกลุ่ม กลุ่มแรกเลี้ยงเพื่อเป็นสัตว์เลี้ยงในบ้าน กลุ่มที่สองคือ เลี้ยงเพื่อใช้ประโยชน์ เป็นชาวไร่ชาวนาที่เลี้ยงไว้จับนกจับหนู ส่วนอีกกลุ่มเลี้ยงเพื่อใช้ทำขนเสื้อ นอกจากนี้ ยังมีชมรม AFA (American Ferret Association) ของสหรัฐอเมริกา เป็นมูลนิธิให้การช่วยเหลือเฟอเรทที่ถูกทอดทิ้ง

          "แต่บ้านเรายังไม่ แพร่หลายมากนัก เพราะเฟอเรทส่วนใหญ่ที่นำเข้าจากสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น จะทำหมันมาแล้ว ซึ่งสัตว์ที่ทำหมันมันก็จะมีความเสี่ยงเรื่องฮอร์โมนเป็นพิษ อาจมีปัญหาเรื่องสุขภาพ บางคนก็เลี้ยงไม่ถูกวิธี บางคนเลี้ยงได้นานแต่ก็ไม่มีลูก ผสมไม่ติด ก็ยังเป็นเรื่องที่น่าแปลก ตอนนี้หากมองในแง่เชิงพาณิชย์สำหรับเฟอเรทก็ยังต้องพึ่งพาการนำเข้าอยู่ เพราะผู้เลี้ยงในเมืองไทยยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร อาจจะเป็นเพราะปัญหาด้านสุขภาพ และกลุ่มผู้เลี้ยงที่ยังไม่กว้างขวางมาก ยังเพาะพันธุ์ได้น้อย โดยเฟอเรทนำเข้า ปัจจุบันอยู่ที่ตัวละ 4,500-8,500 บาท ถ้าเป็นลูกเพาะในไทย จะเริ่ม 4,000-6,000 บาท ซึ่งมีข้อได้เปรียยบด้านสุขภาพมากกว่า เพราะเกิดในเขตร้อน มีการปรับตัวตั้งแต่เด็ก"

          ด้วยใจรัก คุณกานต์จึงสนใจเรื่องสุขภาพเฟอเรทเป็นพิเศษ โดยเริ่มจากการนำเข้าเฟอเรทจากประเทศฮอล์แลนด์ซึ่งไม่ถูกทำหมันมาก่อนมา เลี้ยงเล่น จากนั้นก็เสาะหาเฟอเรทที่เกิดในไทย ซึ่งหาได้ยากมาเลี้ยงเพิ่ม ผ่านไป 5 ปี น้องๆ เฟอเรทของเขาจะออกลูกหลานมาให้ชื่นใจ

          "เฟอรเรท สามารถผสมพันธุ์ข้ามคู่ ข้ามสี ได้ โดยมีช่วงเดือนพฤษภาคมถึงตุลาคมจะเป็นช่วงฤดูผสมพันธุ์ หลังจากผสมแล้วไข่จะตกภายใน 30-40 ชั่วโมง ถ้าอยากให้ได้ผลที่แน่นอน ควรให้เวลาอยู่รวมกันอย่างน้อย 10 วัน จากนั้นให้แยกตัวผู้หรือตัวเมีย ไม่เช่นนั้นอาจจะหลุด เพราะเล่นกันเอง หลังจากนั้น ถ้าตัวเมียท้องจะเห็นความแตกต่างราว 2-3 สัปดาห์ต่อมา คือท้องใหญ่ขึ้น เห็นราวนมชัดขึ้น เฟอเรทตั้งท้อง 40-50 วัน มีลูกปีละ 1-2 ครั้ง แต่ส่วนใหญ่ในไทยจะเกิดลูกเพียงปีละครั้ง ซึ่งอาจจะเกี่ยวข้องกับอากาศร้อน ถ้าเป็นเมืองนอกอากาศเย็นจะผสมพันธุ์ได้ดีกว่า จำนวนลูก 1-12 ตัว โดยเฉลี่ย 6-7 ตัว ต่อครอก

          ในช่วง 30 วัน หลังคลอด แม่เฟอเรทจะดูแลลูกเองทุกอย่างและหวงลูกมาก หลังจากนั้น ฟันลูกเฟอเรทจะเริ่มขึ้นและสามารถหากินตามแม่เฟอเรทได้" คุณกานต์ เผยเทคนิคการขยายพันธุ์

          ยังมีรายละเอียดและข้อคำนึงในการเลี้ยงเฟอเรทที่เป็นประโยชน์สำหรับผู้สนใจอีกมาก ก่อนตัดสินใจเลี้ยงแนะนำให้ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมจากสมาชิกคนรักเจ้าแสนซน กลุ่มเล็กๆ กลุ่มนี้ ได้ที่ www.thailandferret.co.cc

          อ่อ...เกือบ ลืมเรื่องอาหาร ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญในการเลี้ยงสัตว์ สำหรับเฟอเรทคุณกานต์แนะนำให้ใช้อาหารแมวชนิดเม็ด เกรดคุณภาพ ควรมีเนื้อสัตว์ต้มสุกชิ้นเล็กๆ เสริมด้วย เนื่องจากเฟอเรทเป็นสัตว์กินเนื้อต้องการโปรตีนสูงมาก (อาหารสำเร็จที่ใช้ควรมีโปรตีนตั้งแต่ 36% - 40% ไขมัน 20% และกากไม่ควรมากกว่า 3%) แต่ไม่ควรให้อาหารที่มีส่วนผสมของแป้ง นม และน้ำตาล หรือผัก เนื่องจากจะมีผลกระทบต่อระบบการย่อยอาหารของเฟอเรท